Lục Đạo Luân Hồi

LỤC ĐẠO LUÂN HỒI

     Theo quan điểm Phật giáo, tùy vào nghiệp của chúng sinh mà sau khi chết, chúng sinh đó có thể tồn tại dưới dạng thân trung ấm một thời gian rồi tái sinh vào một trong 6 cõi (lục đạo) với cuộc đời mới.

     6 cõi luân hồi bao gồm:

          1. Cõi trời (tiếng Phạn: deva)

          2. Cõi thần (tiếng Phạn: asura)

          3. Cõi người (tiếng Phạn: manussa)

          4. Cõi súc sinh (tiếng Phạn: tiracchānayoni)

          5. Cõi ngạ quỷ (quỷ đói) (tiếng Phạn: petta)

          6. Cõi địa ngục (tiếng Phạn: niraya)

     Còn những chúng sinh đã nhập niết bàn thì sẽ không phải luân hồi sau khi chết nữa. Đặc điểm chung của các cõi luân hồi là vô thường.

     Chú ý: Nhiều tài liệu cho rằng những chúng sinh tu tập đến một mức độ nào đó, sau khi chết, sẽ không tái sinh vào 1 trong 6 cõi luân hồi kể trên, thay vào đó, chúng sinh ấy tái sinh vào các cõi cực lạc.

1. CÕI TRỜI

     Cõi trời là cõi của hạnh phúc. Mặt không tốt của cõi này là mọi thứ quá tuyệt vời và những điều này khiến cho chúng sinh cõi trời thường bỏ quên việc tu hành giải thoát. Thay vào đó, họ dần sử dụng phước báu mà họ đã tích lũy từ các kiếp trước để hưởng thụ, do vậy khi hết phước họ lại tái sinh vào các cõi khác thấp hơn.

     Những chúng sinh ở cõi trời có rất nhiều quyền năng và uy lực so với con người. Tuy nhiên, chúng sinh ở cõi trời sống rất lâu nhưng không bất tử, hiểu biết rất nhiều nhưng không biết hết được mọi thứ, có nhiều quyền phép nhưng chỉ có giới hạn và không có năng lực vô biên. Vì vậy, chúng sinh cõi trời rất khác với khái niệm trời trong văn hóa phương tây.

     Cõi trời phân chia thành nhiều tầng, khác nhau ở mức độ hạnh phúc và quyền năng. Tùy thuộc vào nghiệp mà chúng sinh sẽ được sinh vào tầng cao hay thấp.

2. CÕI THẦN (ATULA)

     Cõi thần là cõi của các vị có cuộc sống hạnh phúc hơn cõi người nhưng không bằng cõi trời và phước báu cũng ít hơn so với cõi trời. Họ là những chúng sinh có không ít phước, làm nhiều việc thiện nhưng bản tính còn rất hung dữ, nóng nảy và luôn cảm thấy bị quấy phá bởi những chúng sinh ở cõi trời.

     Cõi thần cũng phân chia thành nhiều tầng như cõi trời, khác nhau ở mức độ hạnh phúc và quyền năng. Ở các tầng thấp, họ cũng hiểm ác và có thể có hình thù gần giống với quỷ dữ. Một số sự tích kể rằng có một số chúng sinh ở cõi thần có tới 3 đầu và 6 tay.

3. CÕI NGƯỜI

     Cõi người là cõi của con người. Sự tái sinh vào cõi này được cho là có lợi nhất trong tất cả các cõi luân hồi về mặt tu hành giải thoát. Điều này là do một số đặc tính độc đáo duy nhất chỉ có ở cõi người.

     Con người được xem là có nhiều thuận lợi vì họ dễ nghe và làm theo chánh pháp do sự hạnh phúc và đau khổ đều ở khoảng giữa so với các cõi khác. Chúng sinh ở cõi súc sinh, ngạ quỷ và địa ngục chịu nhiều đau khổ chỉ có thể chịu đựng chứ không thể tự vươn lên. Cuộc sống ở cõi thần có nhiều bạo lực nên không thể làm theo chánh pháp, còn phần lớn chúng sinh ở cõi trời chỉ hưởng thụ phước của họ mà quên đi việc tu tập. Không giống các cõi khác, đơn thuần là hạnh phúc hay đau khổ, tại cõi người, con người có thể trải nghiệm những cảm giác hạnh phúc nhất cho đến đau khổ nhất tùy vào nghiệp của họ. 

     Việc tái sinh làm con người là một sự hiếm hoi, Phật đã ví cơ hội được làm người giống như một con rùa mù trăm năm mới nổi lên một lần và chui đầu được vào một khúc cây có lỗ thủng nổi lênh đênh trên biển. 

     Việc tái sinh vào cõi người được cho là rất lợi ích nếu như biết sống đúng cách, tuy nhiên, chúng sinh cõi người thường lãng phí thời gian cuộc đời vào các nhu cầu vật chất thú vui của cuộc sống, đôi lúc có hành động và ý nghĩ không tốt gây nên nhiều việc ác. Vì điều này, phần lớn sau khi chết, chúng sinh cõi người thường tái sinh vào các cõi khác thấp hơn thay vì tái sinh tiếp tục làm người như lúc trước.

     Ở những cõi thấp hơn cõi người như cõi súc sinh thì sẽ rất khó khăn để tích lũy đủ phước để có thể tái sinh làm người, cho nên chúng sinh có thể sẽ phải mất thêm nhiều kiếp như vậy nữa thì mới có cơ hội tái sinh làm người.

4. CÕI SÚC SINH

     Cõi súc sinh bao gồm các động vật, côn trùng, vi sinh vật trừ con người.

     Phật dạy rằng, tất cả các chúng sinh đều có Phật tính và do đó đều có khả năng tự giải thoát. Qua vô số kiếp quá khứ, nhiều động vật có thể đã từng là người thân của chúng ta. Vì vậy, con người chúng ta không nên sát sinh.

5. CÕI NGẠ QUỶ (QUỶ ĐÓI)

     Những chúng sinh ở trong cõi ngạ quỷ được biết đến như là những quỷ đói. Họ cực kỳ đói và khát, nhưng họ hầu như không thể ăn hay uống.

     Chúng sinh ở cõi ngạ quỷ vô hình với giác quan của con người, nhưng có ý kiến cho rằng con người có thể nhìn thấy họ trong một số trường hợp. Chúng sinh ở cõi ngạ quỷ mang nhiều hình hài khác nhau, cũng có những chúng sinh mang hình hài con người nhưng với chân tay nhỏ, bụng rất to và dài, cổ hẹp. Điều này đặc trưng cho việc họ cực kỳ đói khát (bụng to) nhưng rất khó khăn để thỏa mãn cơn đói (cổ hẹp).

     Ngạ quỷ được cho là thường sống ở các bãi rác hoặc hoang mạc của cõi người, và có thể ở các nơi khác tùy vào nghiệp quá khứ của họ. Một số trong số họ có thể ăn một ít, nhưng rất khó tìm đồ ăn thức uống. Số khác có thể tìm được đồ ăn, nhưng rất khó nuốt. Một số khác nữa khi ăn vào thì đồ ăn biến thành lửa khi họ nuốt vào. Cũng có trường hợp đồ ăn và thức uống biến mất ngay trước mắt họ khi họ tìm thấy. Vì vậy, ngạ quỷ luôn luôn đói.

     Cùng với đói khát, ngạ quỷ cũng phải chịu đựng nóng lạnh thất thường, ngay cả ánh trăng mùa hè cũng thiêu đốt họ, trong khi ánh nắng mặt trời mùa đông vẫn làm họ cóng lạnh

     Ngạ quỷ cũng có một số quyền năng và có thể sử dụng để chống lại lẫn nhau hoặc dọa con người. Tại các chùa thường cúng thí thực vào buổi chiều, chính là bố thí thức ăn cho ngạ quỷ.

6. CÕI ĐỊA NGỤC

     Địa ngục là cõi hoàn toàn đau khổ, là nơi chúng sinh bị đày đọa do tạo các nghiệp xấu, ác của mình đã tạo ra trong quá khứ. Có thể bị đày đọa đến mức độ cảm giác như đã chết, nhưng chúng sinh sau đó lại được phục hồi và bị đày đọa tiếp. Theo các tài liệu chính thống thì việc bị đày đọa là do quỷ sai hoặc các chúng sinh khác trong địa ngục thực hiện. Mặc dù thời gian ở trong địa ngục không kéo dài vô tận nhưng thời gian đó thường là rất lâu.

     Địa ngục theo cách nhìn của Phật giáo rất khác so với các tôn giáo khác. Theo các tài liệu được ghi chép lại, chúng sinh khi tái sinh vào địa ngục chịu sự phán xét của các vị diêm vương rồi bị đày đoạ.

     Việc đọa vào cõi địa ngục phụ thuộc hoàn toàn vào nghiệp bất thiện, nghiệp ác của chúng sinh đó, và khi đã trả hết nghiệp có liên quan, chúng sinh sẽ tái sinh vào các cõi khác cao hơn.

     Địa ngục được phân thành nhiều tầng, khác nhau về mức độ đày đọa. Con người không thể nhìn thấy chúng sinh trong địa ngục. Hiện nay, có nhiều mô tả khác nhau về sự phân chia các tầng cũng như hình thức đau khổ ở các tầng. Địa ngục thống khổ cùng cực là địa ngục A-Tỳ theo kinh điển ghi chép lại.

Nguồn: cusiphapan

     Xem thêm:

     - PHẬT GIÁO - NHỮNG ĐIỀU CƠ BẢN

     - KIẾN THỨC PHẬT HỌC PHỔ THÔNG - BÀI 1: TỨ DIỆU ĐẾ