Thế nào là tu?

Hỏi: Bạch thầy, con có ba câu hỏi:

1- Đạo Phật tu thế nào là đúng cách?

2- Phương cách tu là làm những gì?

3- Làm sao tu để thấy như thực?

Trả lời:

       1- Người nào tu mà càng ngày càng giảm bớt tham, sân, si; giảm bớt đau khổ, phiền não, ngã mạn, kiêu căng, ích kỷ, ganh ghét, tị hiềm… là tu đúng; ngược lại là sai, là tu sai. Đúng là chánh, sai là tà.
       2- Đức Phật ngài dạy tu sĩ hành trì theo Bát Chánh Đạo, gọn hơn là Giới, Định, Tuệ; cư sĩ tại gia thì ngài dạy bố thí, trì giới và tham thiền ( ở đây nói là hành động tham thiền thôi, không nói thiền định hay thiền tuệ, càng không nói đắc định này tuệ kia ). Bố thí, trì giới, tham thiền là lộ trình phổ quát cho đại chúng. Còn bây giờ nói tu theo Tịnh Độ tông, Mật Tông, Hoa Nghiêm, Thiền Tông… thì rất phức tạp. Mà không biết trong các tông kia có Tứ Diệu Đế, có Bát Chánh Đạo hay không ? Nếu không có thì sẽ không có đệ nhất sa-môn, đệ nhị sa-môn, đệ tam sa-môn, đệ tứ sa-môn!
      3- Câu này thì đơn giản nhưng để trả lời cho thấu đáo cũng là cả một vấn đề. Tôi xin đưa ra bài kinh ( đã lặp đi lặp lại nhiều lần ) về cái thấy như thực đó. Bài kinh rất ngắn gọn mà đức Phật dạy ông Bà-la-môn Bāhiya, đại ý thế này: “Trong cái thấy ( của mắt ) chỉ là cái thấy. Trong cái nghe ( của tai ) chỉ là cái nghe. Trong thọ, tưởng chỉ là thọ, tưởng. Trong cái thức tri chỉ là thức tri. Vì vậy, này Bāhiya, vì trong cái thấy chỉ là cái thấy nên không có ông trong đó. Trong cái nghe chỉ là cái nghe nên không có ông trong đó. Trong cái thọ, tưởng chỉ là thọ, tưởng nên không có ông trong đó. Vậy là, này Bāhiya, không có đời này, không có đời sau, không có đời chặng giữa, vậy là chấm dứt toàn bộ khổ đau !”
      Vừa nghe xong lập tức Bāhiya thấy ra “cái ta” chỉ là ảo tưởng, trong thấy biết của căn môn đối với trần cảnh chỉ có tánh giác đang biết pháp vận hành mà thôi, và ngay đó Bāhiya đã hoàn toàn giác ngộ, giải thoát…
      Vậy thì, cứ thấy như thực như thị mọi sự mọi vật, đừng diễn giải thêm, đừng suy luận thêm, đừng tưởng tượng thêm… Người nào tu tập như vậy là bắt gặp “Phật tri kiến” trong kinh Pháp Hoa, đức Phật xuất hiện ở đời chỉ “khai thị ngộ nhập Phật tri kiến” chính là thấy biết như thực đó vậy.
       Trí tuệ tối thượng nó đơn giản vậy thôi.

       Trích: Những Hiểu Lầm Về Đạo Phật - Hòa Thượng Thích Giới Đức.