Tâm trộm - HT Thường Chiếu

     Mỗi người khéo xem chừng tâm trộm của mình, tâm báu không lo giữ để thành tâm trộm, trộm của báu trong nhà làm mất đi những gia tài quý báu, trộm những thiện nghiệp công đức mà chúng ta đã tạo. Trộm ở ngoài thì dễ giữ, trộm ở trong làm sao giữ ?

     Người thế gian lo giữ gìn trộm bên ngoài nhưng lại thường nuôi trộm trong nhà mà không hay, nên không biết của báu trong nhà bị trộm phá tan. Có khi tu hành tích lũy cả năm công đức, nhưng chỉ sanh một niệm quấy thì làm tiêu hao đổ vỡ hết, phải làm lại từ đầu. Thí dụ hằng ngày tụng kinh, ngồi thiền tốt, nhưng chợt khởi niệm uống rượu rồi theo nó đi uống rượu say, tạo nghiệp nói năng hành động thô tháo, thành ra đổ vỡ hết công đức an lành niệm Phật, tụng kinh suốt năm. Có khi đang tụng kinh rất tốt, nhưng nó lén trộm một chút thời gian ra ngoài nghe nhạc. Lúc đó tâm nào ở đó tụng kinh? Thành ra miệng tụng suông không có thành tâm, công đức bị tổn hao.

     Hoặc đang ngồi thiền là đang tạo công đức, nó lén trộm ra ngoài chợ ngồi ăn hàng, rồi buồn vui v.v… cũng làm hao tổn công đức. Có khi đi bố thí cúng dường là tạo phước lành tốt, nhưng nó cũng lén trộm thời gian sanh cái ngã trong đó, khiến mất mát một phần công đức, phước đức. Và còn nhiều chuyện nữa, đây chỉ thí dụ một ít. Để chúng ta thấy, dù cố công tu hành tạo công đức phước đức nhưng không khéo giữ tâm, để nó lén trộm rồi làm tổn thất công đức của mình, là điều cần phải cảnh tỉnh.

     Đưa ra những thí dụ trên cho mọi người nghiệm xét để từ đó suy ra tiếp, tự bổ túc thêm mà ngăn ngừa. Đó là khéo biết chăm sóc không cho tâm trộm, thường tỉnh giác canh chừng tâm trộm của mình vì nó hay gạt chúng ta lắm. Biết vậy rồi chớ đem của báu công đức mà tiêu xài phung phí rồi chính mình phải chịu khổ.

     Vì tâm trộm ở trong nhà chúng ta nên nó biết hết, nó gạt mình rất tinh vi. Thí dụ như phát tâm ăn chay, nó gạt là coi chừng ốm bệnh, đừng ăn. Đi chùa cũng vậy, lâu lâu mệt lười, nó nghĩ hôm nay thân thể không khỏe, đi nhiều sợ trúng mưa cảm nặng rồi bệnh, thôi hãy ở nhà. Nó gạt mình đủ thứ vì nó ở trong mình, nó biết tâm lý của mình nên gọi là nuôi trộm ở trong nhà, trộm hết của báu mà không hay không biết. Chúng ta phải sáng suốt tu tập, nhận định rõ ràng, chăm sóc kỹ lưỡng tâm mình. Không giữ được là nó lén đi ra ngoài, đem những cái xấu bên ngoài vào nhà, làm loạn trong nhà thành tâm điên đảo, cuồng loạn rất nguy hiểm, nhưng ít ai biết. Vì vậy, chúng ta cần phải sáng suốt để ngăn ngừa.

     Trong kinh Pháp Cú, Phật dạy:

Chúng ngu si thiếu trí,

Chuyên sống đời phóng dật.

Người trí không phóng dật,

Như giữ tài sản quý.

     Phật dạy người ngu si thiếu trí tuệ, thường quen sống phóng dật buông lung. Người có trí thì không phóng dật, như người lo giữ tài sản của mình, đó là người khéo biết tu.

     Như vậy, người si mê, sống đời phóng dật để tâm trộm hoành hành làm tiêu hao tài sản quý. Tài sản quý là tài sản về pháp. Nên người có trí phải biết giữ gìn, ngăn ngừa tâm trộm để chuyển hóa trở về tâm lành mạnh, tốt đẹp, tinh tiến tu tập theo chánh pháp. Đó là người có trí tuệ khéo biết giữ gìn, chăm sóc tâm.

     Một Thiền sư Thái Lan chỉ dạy trong chúng: "Tâm vốn an tịnh, tĩnh lặng, khi tâm ra khỏi sự an tịnh, tĩnh lặng thì bất an rối loạn sẽ nhảy vào. Khi nhìn thấy được bất an, rối loạn này thì an tịnh, tĩnh lặng sẽ trở về".

     Tâm vốn an tịnh, tĩnh lặng. Người nào không giữ được tâm tĩnh lặng, để tâm rời khỏi sự an tịnh thì bất an sẽ nhảy vào làm rối loạn. Người khéo tu là biết nhìn lại, thấy được bất an rối loạn này, thì sự an tịnh tĩnh lặng sẽ trở về. Ngược lại thì sẽ theo sự bất an đi mãi, dẫn chúng ta đi ra ngoài tiêu xài hoang phí làm hao mất của báu trong nhà, là những gia tài công đức, thiện nghiệp của mình đã tạo.

     Ngài nói thêm: "Phật giáo là đạo của tâm, người nào đào luyện tâm người đó thực hành Phật giáo". Đạo Phật là đạo của tâm, nếu người biết lo đào luyện tâm, giữ gìn tâm đó là đang thực hành Phật giáo.

     Mỗi người tự nắm yếu chỉ này thì không sợ lạc, tâm mình không lo giữ mà lo chạy lung tung, cầu cạnh thế này thế kia thì có khi chúng ta ở trong Phật giáo mà chưa thực hành Phật giáo. Thí dụ tâm mình không giữ gìn cho tốt, ngăn ngừa những phiền não sân si, nghe ở núi nào linh, liền chạy tới cầu Phật ban cho con phước lành, an vui hạnh phúc, đó là bỏ gốc theo ngọn.

     Vì vậy, tất cả phải khéo luôn chăm sóc, giữ gìn tâm trộm của mình cho kỹ, phòng ngừa để nó không buông lung phóng dật, đó là đang thực hành Phật giáo. Được vậy mới xứng đáng là đệ tử Phật, bảo đảm phiền não sẽ tiêu dần, an lạc chân thật sẽ đến, gọi là không cầu mà được. Còn cái kia nhiều khi cầu cũng không được. Chúng ta thấy một bên có cầu cũng không bảo đảm được, còn cái không cầu mà vẫn được, vậy tại sao không làm? Mỗi người nên tự suy nghĩ sáng suốt: Cái đáng làm mà không làm, còn cái không đáng làm lại cố làm, đó là đi sai đường.

     Canh chừng tâm trộm của mình, trong nhà thiền gọi là chăn trâu. Chăn trâu tâm của mình không cho trộm lúa mạ người khác, thì đâu có bị người khác đuổi đánh. Thí dụ lúa mạ của người ta mà mình để trâu đi vào ăn, khi người bắt được thì bị đuổi đánh. Chúng ta cứ việc canh giữ trâu tâm của mình, khi nó muốn leo vào ruộng người phải kéo lại liền. Người mà tu hay, khi thấy nó vừa liếc mắt là phải kéo lại. Đi ngang đám lúa mà nó liếc mắt là phải kéo lại liền vì nó muốn tới chỗ sáu trần lúa mạ đó, đừng để nó bước xuống, vậy mới là tu hay, là không khổ, là không tổn hại gia tài pháp bảo của mình.

     Chúng ta học Phật biết rõ đường đi rồi, phải ráng giữ gìn canh chừng con trâu tâm của mình, gọi là chăm sóc tâm. Mỗi người có tâm báu mà không lo chăm sóc, để nó buông lung chạy theo những cái không đáng để tạo thành khổ đau, tự mình làm khổ mình. Chính mình làm khổ mình, thì chính mình chuyển hóa cho mình được an vui, chứ không ai xen vào được. Và đó mới là an vui chân thật. An vui của người khác đem lại không phải là an vui chân thật.

     Thí dụ chúng ta cầu ai đó ban cho mình an vui, an vui đó cũng tạm bợ không phải thật. Vì người ta ban cho mình được thì người ta lấy lại được. Còn ngay nơi mình tạo an vui không cần ai cho, đó là cái thật sự của mình thì không ai lấy lại được. Vậy tại sao mỗi người còn không chịu làm ?

     Việc làm này đâu khó khăn gì! Nó ngay nơi mình. Thường khó khăn là khi nó ngoài tầm tay của mình. Còn cái trong tầm tay, mình có quyền làm chủ giữ gìn thì làm sao khó được. Như vậy, tâm mình ở ngay nơi mình, trong tầm tay mình thì không khó, khó là do người chưa đủ lòng tin, nên chạy theo cầu bên ngoài mới là khó.

     Học Phật hiểu rồi thì mỗi người có đầy đủ niềm tin để chuyển hóa trở lại. Việc làm này bảo đảm ngay trong tầm tay của mỗi người, có thể chuyển hóa được. Chuyện này là chuyện ai làm cũng được chứ không phải không làm được. Nếu không làm được thì Phật không ra đời, Phật ra đời cốt yếu là chỉ dạy cho chúng ta thực hành. Phật biết chúng sanh làm được nên Ngài ra đời thuyết pháp chỉ dạy nhắc nhở cho mọi người tu. Nếu Ngài biết chúng sanh làm không được thì nói pháp làm chi? Mỗi người tự thấy được lý do để đầy đủ niềm tin tiến tu.

Trích: Hãy khéo chăm sóc cái tâm