/

Sách: Tìm hiểu văn hóa tâm linh của người Việt - GS.TS.Cao Ngọc Lân

Thứ ba, 19/06/2018, 10:41 GMT+7

Tìm hiểu văn hóa tâm linh của người Việt​​​

Tìm hiểu văn hóa tâm linh của người Việt
Tác giả: Cao Ngọc Lân, Cao Vũ Minh
Thể loại: Phong tục, lễ nghi, văn hóa dân gian Việt Nam
Ngôn ngữ: Việt
Số cuốn: 1

Từ ngàn xưa, ông bà ta đã dạy: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành” và cũng từ rất lâu thì con người đã biết đến nghi lễ thờ cúng. Từ nghi lễ thờ cúng trong cộng đồng, dần dần hình thành các tôn giáo khác nhau với những nghi lễ thờ cúng cũng có phần khác nhau. Việc tế lễ thờ phụng cũng khởi nguồn cho nghi thức cúng tế tổ tiên và thần linh. Có thể nói, nghi thức tế lễ, thờ phụng được hình thành và ngày càng được bổ sung, hoàn thiện. Nghi thức tế lễ cho dù biến chuyển qua từng giai đoạn khác nhau nhưng sẽ mãi đồng hành cùng con người bởi “Con người có tổ, có tông. Như chim có tổ, như sông có nguồn

Tìm hiểu văn hóa tâm linh của người Việt

Tìm hiểu văn hóa tâm linh của người Việt

Đối với người Việt, thờ cúng đã trở thành “Lễ nghi phong hóa” tức là việc thờ cúng đã được chuẩn hóa theo quy củ, trật tự và trở thành phong tục tập quán của cả dân tộc. Thờ cúng là vấn đề tâm linh, đó cũng là điều thiêng liêng thấm vào máu thịt của mỗi người dân Việt Nam.

Trong xã hội Việt từ cổ đại đã tồn tại mối quan hệ dòng họ sâu sắc xây dựng trên cơ sở huyết thống. Do vậy, ngoài tín ngưỡng tôn giáo thì người dân Việt Nam rất chú trọng đến thờ cúng tổ tiên, ông bà. Người Việt Nam có câu: “Tu đâu cho bằng tu nhà, Thờ cha thờ mẹ mới là chân tu”.

Từ tư duy đó, người Việt Nam thờ ông bà, cha mẹ rất mực kính cẩn kể cả khi cha mẹ còn sống lẫn khi cha mẹ qua đời.Bên cạnh đó, ngoài thờ cúng tổ tiên, thì nhiều gia đình Việt Nam dù không theo bất kỳ tôn giáo nào (như Phật Giáo, Thiên Chúa giáo, Cao Đài) nhưng họ vẫn thờ Thần linh là Thổ công, Thổ địa, Thổ kỳ.

Có thể nói, đa phần các gia đình việt Nam có bàn thờ tổ tiên, bàn thờ Ông Táo, Thần Tài, Thổ Địa. Thờ cúng thì nhiều, tuy nhiên, người hiểu rõ ý nghĩa và quy chuẩn của thờ cúng lại không nhiều. Vì sao lại thờ Ông Táo, vì sao lại thắp nhang ông Thần Tài, Thổ Địa mỗi buổi sáng?

Để giúp các bạn có cái nhìn toàn diện về các nghi lễ và các loại văn cúng, chúng tôi xin giới thiệu cuốn:

Tìm hiểu văn hóa tâm linh của người Việt

Nội dung cuốn sách sẽ giới thiệu nguồn gốc, ý nghĩa của Tết Nguyên Đán, Tết Thượng Nguyên, Tết Hàn Thực, Tết Đoan Ngọ, Tết Trung Nguyên, Tết Trung Thu (rằm tháng Tám), Tết Hạ Nguyên, Tết Ông Táo (23 tháng Chạp), nghi lễ tang ma, cưới hỏi… Ngoài ra, cuốn sách cũng có trình bày hơn 100 bài văn cúng để mọi người có điều kiện tìm hiểu thêm về sự đa dạng trong nghi lễ văn hóa dân tộc.

Cuốn sách “Tìm hiểu văn hóa tâm linh của người Việt” chia làm năm phần với những kiến thức bổ ích và có giá trị sâu sắc về: Nghi Lễ thờ cúng trong gia đình; Phong tục Lễ tết; Nghi lễ của cuộc đời; Nghi lễ ma chay cúng giỗ,Cưới hỏi… là sự tổng hợp những tinh hoa của tiền nhân để lại với mong muốn “ôn cố tri tân”, giữ gìn lễ nghi phong hóa của dân tộc Việt Nam.Cuốn sách đã  được Nhà nghiên cứu văn hóa:  Giáo sư, Tiến sĩ Bae Yang Soo, Chủ nhiệm khoa Tiếng Việt - Trường Đại học Ngoại ngữ Pusan Hàn Quốc, Trưởng ban Thư ký Hội “Những người yêu Việt Nam viết về cuốn sách này như sau:* Bất ngờ và khâm phục là cảm xúc tràn dâng trong tôi khi đọc từng trang sách. Bất ngờ là vì ở đất nước Việt Nam của các bạn lại có các nghi lễ phong phú và đa dạng đến thế. Khâm phục là vì sự phong phú và đa dạng của các nghi lễ lại được thể hiện rất đầy đủ trong cuốn sách “Tìm hiểu văn hóa tâm linh của người Việt”. Có thể nói các tác giả của cuốn sách như người lái đò cần mẫn và tài hoa chở người đọc đi dọc mọi miền đất nước, được thưởng ngoạn mọi nghi lễ của dân tộc Việt Nam xuyên suốt các mùa trong năm.*

Tác giả :GS-TS Cao Ngọc Lân -  Nhà nghiên cứu : CAO VŨ MINH -  (đồng biên soạn )

MỤC LỤC:

Lời giới thiệu 5
Lời tác giả 7
PHẦN I: CÁCH SẮP ĐẶT BÀN THỜ, THẦN VỊ, NGHI LẼ THỜ CÚNG TRONG GIA ĐÌNH  
1. Cách sắp xếp và trang trí bàn thờ gia tiên 9
2. Sắp đặt bàn thờ Phật, an thần bài vị và văn khấn 18
3. Bàn thờ thần linh Thổ địa, Thần tài và văn cúng 20
4. Sự tích, nghi lễ và bài khấn thần Thổ Công 29
5. Cách bố trí bàn thờ và bài khấn thần linh 33
6. Bàn thờ và bát nhang Cửu huyền thất tổ 34
7. Khái quát về hợp tự 37
8. Đôi điều về bát nhang 38
9. Nghi thức cúng, vái, lạy 41
10. Nội dung của một bài văn cúng và ý nghĩa của sự cúng giỗ 42
PHẦN II: PHONG TỤC CÚNG LỄ, TẾT GIỖ VÀ NHỮNG BÀI KHẤN TRONG NĂM  
1. Bài văn cúng ngày giỗ thường (Cát kỵ) 47
2. Bàn thờ ông Táo và bài khấn ông Táo chầu trời (23 tháng Chạp) 50
3. Văn cúng lễ Chạp từ 25-30 tết 53
4. Lễ tất niên và văn cúng chiều 30 tết 56
5. Văn khấn Lễ Giao thừa ngoài trời 58
6. Văn khấn lễ Giao thừa trong nhà 60
7. Nội dung bài khấn gia tiên ngày mùng 1 tết 61
8. Cúng tiễn ông bà và cách hóa vàng khi hết tết 64
9. Những phong tục trong ngày tết cổ truyền 66
10. Tết Nguyên Tiêu và văn khấn 73
11. Lễ dâng sao Tết Nguyên Tiêu 76
12. Ý nghĩa Tết Hàn thực ngày 3 tháng 3 âm lịch 77
13. Tiết Thanh minh 79
14. Tết Đoan Ngọ - nguồn gốc, ý nghĩa và bài khấn 81
15. Tết Trung Nguyên - rằm tháng bảy (15/7 âm lịch) 83
16. Tết Trung Thu - nguồn gốc và ý nghĩa 93
17. Tết Hạ Nguyên (tết cơm mới, từ mùng 1-15 tháng 10 âm lịch) 97
18. Giỗ Quốc Tổ Hùng Vương - ngày hội văn hóa tâm linh của dân tộc 98
PHẦN THỨ III: NHỮNG NGHI LỄ VÀ BÀI KHẤN TRONG VÒNG ĐỜI NGƯỜI  
1. Nghi lễ và bài khấn cúng mụ 103
2. Những nghi lễ và bài khấn trong lễ đính hôn trước bàn thờ nhà gái 109
3. Nghi thức lễ vu quy tổ chức tại nhà gái (gái xuất giá) 114
4. Lễ thành hôn (lễ cưới tổ chức tại họ nhà trai) 120
5. Các lễ vật và bài khấn trong Lễ động thổ 123
6. Lễ nhập trạch vào nhà mới 129
7. Phong tục và văn khấn lễ thượng thọ 133
8. Lễ vinh quy bái tổ 135
9. Một số nét về phong tục thờ cúng 136
1. Phong tục, ý nghĩa và bài khấn giỗ thường hàng năm 141
2. Văn khấn tiền chủ hậu chủ 145
3. Bài khấn và lễ bồi hoàn địa mạch 145
4. Bài khấn khai trương cửa hàng 148
5. Bài khấn giải trừ tật bệnh (cách khấn nguyện, xin chữa cho mau hết bệnh) 149
6. Đôi nét về cầu tự 150
7. Bài khấn Đức Quan Thế Âm Bồ Tát 152
8. Văn khấn cầu bình an ở ngôi Tam Đảo 153
9. Văn khấn Lễ Đức Thánh Hiền 154
10. Bài khấn lễ Đức Đại Tạng Vương Bồ Tát 154
11. Bài khấn Thành hoàng ở đình, miếu 158
12. Bà Chúa Kho 161
13. Bài khấn Đức Thánh Trần Hưng Đạo 164
14. Bài khấn Ban Công Đồng 167
15. Tục thờ và bài khấn Tam tòa Thánh Mẫu 168
16. Xem vận hạn cuộc đời 176
17. Giải hạn sao Thái dương 181
18. Giải hạn sao Thái Âm 182
19. Giải hạn sao Mộc Đức 183
20. Giải hạn sao Vân Hán 184
21. Giải hạn sao Thái Âm 185
22. Giải hạn sao Thái Bạch 186
23. Giải hạn sao Thủy Diệu 187
24. Giải hạn sao La Hầu 188
25. Giải hạn sao Kế Đô 189
26. Hạn Tam Tai và cách hóa giải 190
PHẦN THỨ V: PHONG TỤC, NGHI LỄ CÚNG MA CHAY VÀ GIỖ  
1. Tìm hiểu về phong tục tang ma của người Việt 195
2. Nội dung lễ tang và những bài khấn 198
3. Những điều phải làm lúc người thân lâm chung 200
4. Đôi điều về trùng tang 203
5. Các bước tiếp theo của tang ma 208
6. Văn khấn lễ thiết linh sang 210
7. Lễ Thành phục (nhập quan) 212
8. Tang phục và thành phục 214
9. Các lễ tiến hành sau khi nhập quan 215
10. Lễ Chiêu điện, Tích điện 220
11. Văn khấn lễ cáo Long Thần, Thổ địa khi đào huyệt 221
12. Phép Quàn Thấn và văn tế 222
13. Những bài văn tế Hạ Tiết, Tế Trung Nguyên, tế ngày Tuế Trừ 224
14. Lễ động quan và nghi trượng đưa tang 224
15. Văn khấn Lễ thành phần (đắp xong mộ) 228
16. Văn khấn Lễ hồi sinh - hay lễ an vị, an sàng 229
17. Các nghi lễ sau khi an táng 230
18. Bài khấn Lễ tế ngu 233
19. Lễ tạ mả 235
20. Đôi nét về lễ Chung Thất và Tốt Khốc 237
21. Bài khấn lễ triệu lịch điện văn (lễ cúng cơm 100 ngày) 240
22. Bài văn khấn Lễ tiểu tường, đại tường 241
23. Lễ trừ phục hay là lễ đoạn tang (đàm tế) 243
24. Bài khấn lễ rước linh vị vào chính diện và yết cáo tổ tiên 245
25. Lễ cải cát (cải mả, cải táng) 246
26. Văn khấn thần Long Mạch, Sơn Thần, Thổ Thần 249
27. Phong tục thờ cúng tổ tiên của người Nhật Bản và Hàn Quốc  trogn mối tương quan với người Việt Nam 249
PHỤC LỤC: GIỚI THIỆU NGUỒN GỐC THÀNH HOÀNG, ĐỀN, CHÙA Ở VIỆT NAM  
Đền Liễu Hạnh công chúa 259
Huyền tích Thành hoàng làng Đông Khê 264
Tục thờ thần Rắn làm thành hoàng làng 265
Thần tích Đền làng Cẩm La 267
Đình Đoài, Đền Mẫu 269
Đình An Tiêm 271
Đền thờ Đỗ Khắc Chung 272
Đền Chợ Cháy 274
Miếu Xâm Bồ  275
Lễ hội đình Trần Xá 276
Đền Bắc Hà 279
Đình thần Dầu Tiến 280
Đình Thần - Dinh Òng Neãi Thắng 281
Di tích lịch sử - Đình Phú Cường 282
Đình Tân An (Bến Thế) 284
Di tích lịch sử - Đình Phú Long 286
Đền Từ Mận và sự tích về Ngọc Khanh công chúa  288
Đền Mõ 289
Đền - Chùa Hòa Liễu 291
Đền Còm - ngôi đền linh thiêng xứ Nghệ 293
Đền Bà Đế  294
Đền thờ Lê Vãn Thịnh 296
Đền Đô - Quê hương của Vương triều Lý  298
Đền Trình 299
Đền Cấm  301
Đền Trần (Đồ Sơn) và chứng tích về anh hùng Trần Quốc Tuấn 303
Đền Phú Xá 304
Đền Chử Đồng Tử - linh thiêng một tình yêu 305
Phủ Tây Hồ và đền thờ thần Kim Ngưu 308
Lỉnh thiêng đền Cuông  309
Đền Kiếp Bạc 311
Đền Vực Vông 313
Đình Vũ Thạch 314
Đền thần Thiên Y A Na 319
Đền Quán Thánh. 321
Đần Nhẫm Lũng và truyền thuyết về bà mẹ hang Non  322
Đền ông Hoàng Mười  324
Đền Vân Mầu và sự tích về Thánh Tam Giang 325
Di tích Đền Sòng - Bỉm Sơn - Thanh Hóa 327
Chùa Bà Bụt 329
Chùa Phúc Lâm  330
Chùa Dơi 332
Chùa Một Cột - ngôi chùa có kiến trúc độc đáo nhất châu Ả 338
Những ngôi chùa nổi tiếng đất Thăng Long-Hà Nội 339
Những ngôi chùa trên đất Nam Định 343
Những ngôi chùa cổ ở Phổ Hiến 346
Những ngôi chùa nổi tiếng Huế 349
Những ngôi chùa nổi tiếng của Sài Gòn 354
Những ngôi chùa nổi tỉểng ở Đà Lạt 256
Những ngôi chùa Ông nổi tiếng ở Việt Nam 359
Chùa Dâu 364
Chùa Phật Tích - Dấu ẩn xưa và nay  365
Chùa Bái Đính 368
Huyền bí Chùa Dạm  372
Chùa Trà Phương 374
Chùa Hội Khánh 379
Chùa Đào Viên 381
Khám phá chùa cổ “gắn” chén đĩa “sứt” độc nhất Việt Nam  384
Kỳ tích ngôi chùa cổ có hai kỷ lục Phật giáo 385
Độc đáo những tòa Cửu phẩm Liên Hoa 388
Chùa Sêrây Cro Săng  389
Chùa Sà Lôn (chùa Chén Kiểu) 391
Về Long Quang cổ tự chiêm bái thập bát vị La Hán 392
Ngôi chùa gần 400 tuổi ở Đồng Nai 394
Chùa Quỳnh Lâm: Tìm lại danh hiệu “Đệ nhất danh lam cổ tích”  395
Di tích lịch sử Long Hưng cổ tự ở Bình Dương  396
Ngôi chùa cổ nhất ở Sài Gòn: Chùa Huê Nghiêm 1  398
Chùa cổ Hội Sơn  400
Chùa Keo - Kiến trúc 400 năm tuổi còn vẹn nguyên 402
Chùa Phước Tường: Di tích kiến trúc nghệ thuật độc đáo  404
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .. 407

   

Nguồn tin: sachtaichinh.vn

 

Mượn sách: Xin liên hệ chùa Bửu Đà - Phòng Thư Viện

 

Ý kiến của bạn