Những con đập có giúp chúng ta kiểm soát được thiên nhiên?

      Con người sinh ra đã luôn có trong mình những hy vọng, những hoài bão thật lớn. Trong số đó có lẽ ắt hẳn là chế ngự thiên nhiên. Điều này chắc không cần phải làm rõ hơn nữa vì sự thật đã quá rõ ràng rồi. Điển hình đó chính là những con đập ngăn cách những dòng sông. Có đập - chúng ta có điện - có điện chúng ta đã khai phá ra thật nhiều điều mới lạ trong cuộc sống này.

      Thế nhưng những con đập đó có thật sự đang giúp chúng ta? Hãy nhìn vào thực tế ở những dòng sông được xây những con đập ngăn nước

      Dòng chảy bị chặn lại đồng nghĩa với việc dòng sông đó được gọi là dòng sông “chết” khi dòng chảy không được lưu thông tự nhiên

      Dòng chảy bị chặn lại, phù sa từ trên cao sẽ lắng xuống tại vị trí con đập thay vì tại cửa sông theo tự nhiên. Điều này khiến cho các vùng đồng bằng không được bồi đắp, cộng thêm tình trạng nước biển dâng… những phần đất liền sẽ mất dần đi là điều khó có thể ngăn cản

      Thuận theo tự nhiên nước chảy vào vùng trũng nơi chính là các vết nứt gãy trên vỏ bề mặt trái đất - ở đây là những vùng địa chất yếu… giờ đây xây đập lên với lượng nước tích tụ lại rất nhiều nghĩa là những vùng nứt gãy này đang phải gánh một khối lượng nước khổng lồ trên đó - và từ đó là nguyên nhân của những lần động đất quanh khu vực đập được xây dựng.

      Một ví dụ rõ nhất đó chính là nơi Miền tây của chúng ta đã bị nhiễm mặn. Nếu như đợt xâm nhập mặn năm 2016 được xem là đợt mặn kỷ lục, 100 năm mới lặp lại thì mùa khô năm 2020 đã phá vỡ mọi kỷ lục được xác lập trước đó. Xâm nhập mặn giờ đây không chỉ dừng lại ở những khu vực ven biển mà đã đi sâu vào trong đất liền. Lượng nước ngọt từ sông Mekong đã không thể về đến những vùng hạ lưu sông vì những con đập đã liên tiếp được xây dựng chặn dòng chảy lại.

      Phải công nhận rằng “Có đập - chúng ta có điện - có điện chúng ta đã khai phá ra thật nhiều điều mới lạ” nhưng tại thời điểm hiện tại có lẽ điều này nên được nhìn nhận lại. Điện giờ đây có thể được tạo bằng nhiều cách như năng lượng mặt trời, năng lượng gió hay năng lượng thủy triều… Tất nhiên việc thay đổi này không thể trong một sớm một mai nhưng chúng ta cần phải hành động ngay hôm nay. Trong thời kỳ khủng hoảng khí hậu, lũ lụt và hạn hán và khan hiếm nước ngày càng tăng, việc bảo vệ sông ngòi và con người trở nên cấp bách hơn cả.

      Hôm nay 14 tháng 3, là ngày Quốc tế hành động vì các dòng sông, chúng ta hãy có những kế hoạch để thay đổi, hãy hành động. Trong tầm khả năng của mình, việc yêu những con sông không chỉ là loại bỏ những con đập mà có thể là giữ cho dòng sông của chúng ta luôn sạch và trong xanh.

Nguồn ảnh: Balkan river defence