GNO - 1. Năm 10 tuổi, tôi bắt đầu ý thức được về cảm giác bất an trong lòng, khi mẹ đưa tôi đến chơi ở nhà một người bác họ giàu có. Lần đầu tiên tôi nhìn thấy quạt trần, thấy thứ quạt ba cánh dài quay, lắc liên hồi, lơ lửng trên đầu mình mà chỉ bám vào trần nhà bằng mỗi cái cuống bé tẹo.
Tôi nhìn nó thật lâu, và cứ tưởng tượng cái cuống kia cũng như cách bố tôi cột sợi dây treo những đồ đạc lên gác bếp nhà mình, có thể buộc chặt, có thể lỏng tay. Và cũng có thể rời ra, rơi ụp xuống đầu người ngồi dưới bất cứ lúc nào. Tôi luôn dè chừng và tránh không ngồi chính diện dưới quạt trần từ đấy.
Và tôi càng hoang mang hơn, khi sau này lớn lên bắt gặp hình ảnh quạt trần quay tít từ những chiếc máy bay trực thăng hay máy bay chuyên chở hàng không khác. Không hoang mang sao được, khi thấy hàng trăm con người cùng chui vào trong một chiếc thùng rộng và chỉ nhờ mấy cái cánh quạt quay tít thế kia mà bay lên (Ngày đó tôi chưa biết gì về nguyên lý hoạt động của máy bay, nên cứ hiểu đơn giản như thế). Và cũng như những chiếc quạt trần ở nhà bác tôi, ở lớp học của tôi, nếu có vật gì đó va vào, cánh có gãy không? Nếu cứ quay tít mù như vậy, cánh quạt có bật ra khỏi vị trí của nó không? Hàng trăm con người ngồi trong chiếc thùng máy bay ấy sẽ ra sao?
“Cuộc đời tôi và bạn cũng là một chuyến bay - bay từ khi cất tiếng khóc chào mặt đất bầu trời đến khi chạm miền cát bụi. Có những chuyến bay đã rơi, đã gãy cánh giữa chừng ngay khi cất cánh, có những chuyến bay rơi ở vùng trời tuổi thanh xuân đang độ tươi đẹp, ngạt ngào hương hoa. Cũng lại có những chuyến bay rơi khi con người ta chưa đi qua hết một nửa cuộc đời... Nên hãy cám ơn cuộc đời vì chuyến bay của bạn vẫn được bình an, và trân trọng hơn nữa, làm những điều ý nghĩa hơn nữa cho mình và những người mình yêu thương qua mỗi ngày bay. |
Nỗi sợ ấy, những câu hỏi ấy cứ ám ảnh tôi triền miên cả thời đi học. Không ai giải thích cho tôi hiểu, mà có giải thích thì cũng không thể xóa bỏ được nỗi sợ trong lòng tôi. Vì tôi tin vào cảm giác của mình. Vì tôi biết một ngày nào đó, ở một nơi nào đó trên trái đất này, kiểu gì cũng có một chiếc quạt trần lỏng lẻo rơi xuống, một vật nào đó giữa không trung va quệt vào cánh máy bay, làm cho cái thùng khổng lồ kia có thể chao đảo mà rơi...
2. Tôi nhớ lần đầu tiên mình đi máy bay là vào năm 18 tuổi, khi thi xong Đại học và được một người thân thưởng cho chuyến du lịch Sài Gòn. Cả gia đình động viên, giải thích mãi, tôi mới chấp nhận cầm chiếc vé máy bay, chấp nhận bước vào cái thùng rộng mà một thời vẫn mơ hồ sợ nó sẽ rơi xuống khi lơ lửng giữa không gian.
Chỗ ngồi của tôi lần ấy kề sát ngay bên cửa sổ. Khi máy bay cất cánh, tôi nhắm tịt mắt lại, tai ù đi. Nỗi sợ lớn dần. Tôi tưởng tượng mình sẽ rơi xuống, quay lộn mấy vòng giữa không trung như kiểu những nhân vật trong phim “Tây du ký” ở trên thiên đình bị đẩy xuống hạ giới vậy.
Mở mắt ra, thấy mình vẫn ngồi nguyên một chỗ, cảm giác tròng trành, nôn nao. Liếc nhìn qua ô cửa sổ, thấy mây xanh trắng bồng bềnh xung quanh. Vội ngoảnh nhìn vào bên trong, tim đập thật mạnh.
Những người đi cùng chuyến bay đó lấy làm lạ khi thấy một thằng bé mặc đồng phục học sinh cứ đứng lên ngồi xuống, đi vào đi ra cái phòng vệ sinh be bé trên máy bay liên tục. Không ai hiểu nó muốn giấu mình trong đó, tránh ngồi gần cửa sổ, thấp thỏm, tò mò liếc nhìn ra ngoài, và sợ rơi. Mãi sau bay qua vùng trời có nắng, ánh nắng rọi thẳng vào mặt chói lóa, cô tiếp viên mới đứng lên kéo nắp cửa sổ chỗ nó ngồi xuống, nó mới thở phào nhẹ nhõm, an tâm ngồi nốt quãng đường bay.
Máy bay của Hãng hàng không Ukraine International Airlines - Ảnh: mba.aero
3. Sau này ra trường, đi làm, vì điều kiện công việc nên tôi thường xuyên đi lại giữa Hà Nội và Sài Gòn nhiều hơn. Nhưng cho đến tận bây giờ, trước mỗi chuyến bay, cái suy nghĩ đó có thể là chuyến đi cuối cùng của mình vẫn tồn tại, vương vít và ám ảnh. Tôi không còn sợ đến nỗi không muốn ngồi gần cửa sổ, nhìn ra ngoài trời, phải trốn vào trong phòng vệ sinh như ngày nào, thậm chí tôi còn thích thú ngắm nhìn, lia máy ảnh chụp bầu trời xung quanh. Nhưng từ lâu tôi hiểu ra rằng cuộc sống không có gì là tuyệt đối. Sự an toàn cũng vậy, nhất là khi tham gia giao thông, dù là đường bộ, đường thủy hay đường không - không ai biết được điều gì có thể bất chợt xảy đến với mình.
Hẳn 176 con người ngồi trên những chuyến bay số hiệu PS752 cất cánh hôm nay, 8-1-2020 trên chiếc Boeing 737 của Hãng hàng không Quốc tế Ukraine cũng vậy - không ai biết và nghĩ cái phần trăm thuộc về số ít của những sự cố hàng không lại rơi xuống đầu mình. Gia đình họ cũng chẳng ngờ tai nạn lại rơi xuống đầu những người họ yêu thương và chưa kịp thể hiện hết tình yêu của mình dành cho họ.
Rồi những người có mặt trên các chuyến bay được ghi vào lịch sử đen tối của ngành Hàng không quốc tế năm 2014: Chuyến bay MH370 của Malaysia rơi mang theo câu hỏi bí mật về sự mất tích của 239 hành khách cùng 16 thành viên phi hành đoàn vào tháng 3-2014.
Ngày 17-7-2014, chuyến bay MH17 cũng của Malaysia rơi khiến toàn bộ 283 người cùng 15 thành viên phi hành đoàn thiệt mạng.
Ngày 24-7-2014, chiếc Boeing MD-83 của Tây Ban Nha chở 116 người đã đâm xuống khu vực Tilemsi, đông bắc Mali trong thời tiết có giông bão…
Và gần đây nhất - ngày 10-3-2019, chuyến bay ET 302 của Hãng hàng không Ethiopian Airlines mang theo 149 hành khách và 8 thành viên phi hành đoàn đến từ ít nhất 35 quốc gia, tử nạn… Nỗi đau cuộn đầy trời xanh.
Vậy nên trước mỗi lần đi máy bay, tôi luôn điểm lại những việc cần và quan trọng nhất với mình, cố gắng xử lý, hoàn thành nó trong khả năng có thể, phi xe máy từ Hà Nội về thăm nhà, ôm hôn mấy đứa cháu nhỏ, dành buổi chiều vào bếp hì hụi nấu một bữa cơm tối thật ngon cho những người thân trong gia đình tôi thưởng thức. Và ôm họ thật chặt trước mỗi chuyến bay - như thể đó là cái ôm của lần yêu thương cuối cùng vậy. Đó cũng là lý do mà người ta có thể dễ hiểu cho việc hai anh em ruột trong gia đình của một vị lãnh đạo cấp cao (mà tôi vô tình được nghe kể lại, và không muốn nêu tên cụ thể ở đây) khi bay cùng ngày, cùng một chuyến công tác, đến cùng một nơi, hai người không bao giờ bay chung cùng một chuyến bay.
4. Tôi biết, cảm giác bất an về sự mong manh giữa ranh giới của sự sống và cái chết ấy không chỉ tồn tại trong tôi, không chỉ với những chuyến bay, mà còn ẩn hiển, chập chờn gợn lên trong lòng rất nhiều người đang sống trong xã hội hiện đại ngày nay. Xã hội của công nghệ, những đổi thay đến chóng mặt. Và cũng là xã hội mà hàng ngày, hàng giờ số người phải nói lời từ biệt cuộc đời này nhiều không kém một vụ thảm sát của chiến tranh. Họ ra đi vì ung thư, bệnh tật, vì tai nạn giao thông, vì hàng trăm hàng nghìn nguyên nhân khác - mà trực tiếp hay gián tiếp đều từ con người gây nên, đưa tới - dù vô tình hay hữu ý.
Và như thế, mỗi ngày tỉnh giấc, mỉm cười chào đón mặt trời, rồi hòa mình vào với guồng quay hối hả của nhịp ngày, chúng ta đang đối diện với từ “Rơi” của số phận. Không phải cái rơi hiện hình như lo lắng quạt trần, rồi máy bay rơi của tôi như những ngày nhỏ. Mà là cái rơi vô hình của những hiểm họa thường trực rình rập xung quanh, sẵn sàng nuốt lấy bất kỳ ai và trong bất kỳ khoảnh khắc nào nếu nó muốn.
Vì thế ngày hôm nay, đọc bài báo về 176 người tử nạn trên chuyến bay tại Iran của của hãng hàng không Ukraine, mỗi chúng ta hãy dành một phút thực lòng tưởng niệm tới họ, cầu nguyện cho họ được siêu thoát, được đoàn tụ với người thân của họ nơi miền cực lạc. Và hãy cảm ơn cuộc đời bởi sự may mắn. Vì bạn và người thân của bạn không nằm trong số hàng trăm con người bất hạnh trên những chuyến bay tử thần trong các năm vừa qua. Hãy nghĩ, nếu ngày mai không bao giờ đến nữa, thì ngày còn lại ngày hôm nay, bạn sẽ làm những điều gì, dành tặng cho những ai?
Nghĩ như vậy để tâm hồn dịu lại, “người” hơn trong cơn bão thời đại đang cuốn đi những giá trị về đạo đức, về tình người khiến con người ta trở nên vô tâm, vô cảm thật nhiều. Nghĩ như vậy để cánh cửa yêu thương nơi trái tim bạn được mở rộng hơn, được chắp cánh bay cao hơn, xa hơn, đến với nhiều người quanh bạn hơn nữa. Bởi cuộc đời tôi và bạn cũng là một chuyến bay - bay từ khi cất tiếng khóc chào mặt đất bầu trời đến khi chạm miền cát bụi. Có những chuyến bay đã rơi, đã gãy cánh giữa chừng ngay khi cất cánh, có những chuyến bay rơi ở vùng trời tuổi thanh xuân đang độ tươi đẹp, ngạt ngào hương hoa. Cũng lại có những chuyến bay rơi khi con người ta chưa đi qua hết một nửa cuộc đời... Nên hãy cám ơn cuộc đời vì chuyến bay của bạn vẫn được bình an, và trân trọng hơn nữa, làm những điều ý nghĩa hơn nữa cho mình và những người mình yêu thương qua mỗi ngày bay.
Đã đến lúc con người ta cần biết trân trọng nhau, yêu thương nhau nhiều nhiều hơn nữa, để một ngày nào đó chẳng may chuyến bay của đời mình gãy cánh giữa chừng thì không quá nhiều ăn năn, hối tiếc. Vì đã sống hết mình, đã yêu hết mình. Cho cuộc đời này. Và cho những người mình thương yêu…
Lương Đình Khoa