Chùa Tề Đồng Vật Ngã được xây dựng trên mảnh đất rộng khoảng 2.000 m2, nằm khuất trong con ngõ nhỏ trên phố Trương Định (quận Hoàng Mai, Hà Nội). Từ khi thành lập đến nay, đã có hơn 5.000 thú cưng (gồm cả chó và mèo) của các gia đình ở khắp Hà Nội và nhiều tỉnh, thành trên cả nước tới an táng.
Ngôi chùa đặc biệt này do nhà thơ Nguyễn Bảo Sinh thành lập. Theo ông Sinh từng chia sẻ, ngôi chùa được thành lập xuất phát từ ý tưởng thành lập một nghĩa trang dành riêng cho vật nuôi đã được ông Sinh ấp ủ từ khi còn bé. Khi còn nhỏ, chứng kiến nhiều con vật qua đời ông đã từng tự tay chôn cất chúng. Đến nay khi đất nước ngày càng phát triển, nhu cầu về tâm linh của con người lại càng lớn. Tề Đồng Vật Ngã được hiểu theo giáo lý nhà Phật, nghĩa là triết lý luân hồi, người và vật đều bình đẳng nên con vật cũng cần được an táng, cầu siêu.
Tình yêu động vật và thấu hiểu triết lý nhân sinh là vậy nhưng có thời điểm việc ông Sinh làm vấp phải sự phản đối của người thân, cô đơn trong tâm hồn khi mà những người thân yêu nhất cũng không hiểu việc mình làm. Những năm đầu tiên, dường như không ai dám đưa con vật cưng của mình đến nhờ ông an táng. Thế nhưng, dần dần người dân càng thấu hiểu việc làm mang tính nhân văn của ông nên đã bắt đầu tìm đến ông để nhờ an táng con vật yêu quý của mình.
Trong chùa, khu chôn cất chó mèo nằm men theo hồ nước nhỏ, dưới mặt hồ có thả hoa súng. Những hàng mộ được xây bằng gạch tổ ong, giữa các hàng là lối đi lát gạch tương đối sạch sẽ. Ông sinh đã đầu tư xây dựng nghĩa trang này theo một lối kiến trúc Phật pháp.
Hiện nay, tại chùa có 2 hình thức an táng cho chó mèo là địa táng và hỏa táng. Những con vật sau khi chết chủ nhân muốn hỏa táng sẽ được đưa vào “đài hóa thân hoàn vũ” ở góc vườn bên trái. Tro cốt, ảnh của chúng sẽ được đặt lên một giá thờ bằng kính. Số lượng phần mộ ở đây tăng qua mỗi năm đồng nghĩa với việc lượng người đến đây cầu siêu hằng năm càng lớn.
Ông Sinh cho biết, hàng năm, lễ cầu siêu rằm tháng 7 thường được tổ chức lớn hơn ngày rằm tháng Giêng. Trước giờ làm lễ, chủ nhân của các con vật đến từ rất sớm, họ chuẩn bị hoa quả, bánh kẹo. Thậm chí, có những người còn chuẩn bị món ăn mà thú cưng của họ khi còn sống ưa thích nhất như bim bim, trứng... Nhà chùa cũng tất bật sắp xếp các vật dụng cần thiết như chuông, lá cờ, hương hoa…để thực hiện nghi lễ.
Ông sinh cũng chia sẻ ông đã chứng kiến rất nhiều câu chuyện xúc động. Câu chuyện khiến ông nhớ nhất đó là có lần một cô gái đem chú chó của mình đến nghĩa trang của ông xin hỏa táng. Mọi thủ tục làm xong xuôi, chuẩn bị đưa chú chó vào đài hóa thì bố cô ấy đến, lôi xác chú chó về đem quăng ra sông Hồng. Vì thương tình cho "bạn đời" của mình, cô gái chỉ biết ngồi khóc nức nở và cứ liên tục gọi tên chú chó. Sự việc đã khiến ông vô cùng xúc động, vì không chỉ có một mình ông, mà còn rất nhiều người có cùng tâm hồn, đồng cảm với mình.
Linh Tâm